TELEPONO

Nagsarang na an balita. 

Tikang han iya classmate nakuha niya an usa nga local landline number "tawagi iton nga number" siring han iya classmate. "Kay ano?" pakiana niya, ngan waray na babaton an iya classmate ngan gindiwara nala niya an pulong hini. 

Waray niya gagari pagtawag an ginhatag nga number, ginhunahuna niya nga bangin la naglilinurong an iya classmate ngan bangin liwat hiya mabusaan kun hin-o man iton nga gintatawagan.

Kasunod nga adlaw, naging topic ha ira classroom nga mayda nira gintawagan nga telepono nga weird kuno. peru puru paprehus an ira mga experiences han ira ini tawagan, na-curios hiya ngan para diri hiya mahalata nga makikisagbang hin istorya, waray nala hiya panmamati o manmakiana kun ano gud mayda adto nga numero.

Pag uli niya ha ira balay samtang tipasulod, nahidumdum pa hiya han numero, mapresko pa ha iya panhuna huna an pito nga digits hi usa nga telepono.. dagmit hiya hinmarani han ira telepono ngan, utro nagruhaduha..

Kahuman han ira pangiklop, samtang nagkikita hin telebisyon, baga baga hin natitintal an iya mga kamot nga kaptan na an telepono nga i-dial na an numero. peru napirde la gihap hiya nga diri pumadayon. han tikaturog na hira, ngan mamingaw na ha ira, amu la an iya pakahigayon nga testingan pagtawag han numero, pakakapot na niya hini, nanngungurog an iya mga kamot hin pagpidlit han mga numbers ngan han nag ring na, dagmit ini niya nga gin hang, han iya na ini ginbutang balik, tigda liwat ini nag ring.. waray ini niya babatuna tungod hin kahadlok kutob nga umundang nala pag ring an telepono. 

Duru na an iya kulba ngan diri na hiya nahimumurayaw, peru diri hiya maaram han rason kay anu nasusugad hiya, kahadlok ba? bangin daw gintitinuyaw la hiya para mahadlok.. sanglit, iya na ini gin tawagan utro...

Nag ring na.. ngan han ika tulo hini nga pag ring, bati batian nga umangat an telepono, may natuok nga bata, na usig nga ayam, nabuong nga salamin ngan nagpapatukar hin piano ngan an katapusan tubig nga humuwad nga baga baga hin tipahirani ha iya an tubig sanglit iya ini gin parong...

Han iya duru nga kulba, waray hiya hingaturog.. han pag kaaga, malain an iya pamati... 

Han mag-aandam na unta hiya pagsulod ha eskwelahan, mabug-at an iya pamati, “pagmata na!, mali late kana ha eskwelahan” pagpukaw han iya mama. Dagmit hiya tumukdaw mintras mabug-at an iya pamati. Mahuruhiranat ngan maluyahon an iya pamahong pahong, baga baga hiya hin nabubungol han iya nahibatian kagab-i…

Nasulod han iya huna huna nga kay anu may bata nga nagtitinook? Ayam liwat

 nga nag iinusig ngan hin-o an nagpapatukar hin piano?? Kay anu may nabuong ngan anu liwat ano tubig nga baga baga hin tipahirani ha iya… 

Nalutaw pa hiya intawon han kahadlok ngan mga pakiana kun anu mayda adto nga numero, han…

“hin-o nim gintawagan kagab-I” pakalas han iya ate.. “napakalas Kaman!” baton niya… “nakit-an ko ikaw ha telepono, mayday nim tatawagan, ses, may uyab kana ano?” tuyaw han iya ate. “waray waray..” baton niya, ngan dumiretso na hiya pagkadto ha kariguan.

Han manngangaon na hira han pamahaw, 

ATE: hin-o balitaw nim gintawagan kagab-i? baga ka man hin nalisang han kahuman ngan yana liwat baga baga ka hin nalutaw [samtang liwat namamati an iya mama]

HIYA: waray gad udog

ATE: [nag iistorya kan iya mama]ma, ngay-an, last week, mayda gintawagan nga telepono an ak classmate, grabe ma, 3days hiya nahirantan kay baga baga man kuno adto hin haunted nga telephone. Harus ngani kuno tulala hiya prime after niya kuno mabatii an mga sounds ha usa nga linya.

MAMA: diin ka liwat iton nga storya?

ATE: ma, tinood kuno iton, gintagan an han number han am usa liwat nga classmate ginpapatry ha akon pagtawag ka nahadlok kuno hiya.. tas ito liwat nga ak classmate nga nahirantan, iya mama kuno an nagsumat ha iya nga tulala hiya hin 3 days, maluyahon paman adto na amon classmate.

MAMA: ayaw iton pagtawagi.

ATE: curious ako ma kun anu gud man mayda adto nga number, naawud man lwiat ako pamakiana kay bangin gintitinuyaw la ak nira.

HIYA: bata nga natook, ayam nga nausig, piano nga natukar, salamin nga nabuong, ngan tubig.. oo tubig..

MAMA: gintawagan mo?! 

[ngan tumangdo la hiya]

MAMA: Diyos mio, maaram ako it istroya iton.. may kaya iton hira, duha an anak, an usa baby pa. mayda liwat nira dara dara nga ayam kay duru ini nira ka pinaura.. an babae, an nanay, mahilig magpatukar hin piano para pakaturugon an iya anak, samtang an ayam in nakikigmulay han usa nga bata, ngula an usa nga bata.. makiwa.. an ayam la an iya kamulay, ngan prime kuno ini nakakabuong.. an tatay adto liwat prime ha opisina. hira nga tanan, hirani mag pasko, mabiyahe unta pakadto han lugar han lalaki para didto magcelebrate, tungod nga nagdadagmit para makauli hin sayo, nagdadagmit an nanay upod han iya duha nga anak makasakay han dako nga barko, nagpabilin anay an tatay kay may huhumanon pa ha opisina ngan malanat nala hiya… pira ka oras an nakalabay, balita nga nadisgrasya an dako nga barko. Diri nakatood an asawa ngan ini in nahimatay.. han kahaw hawi na hini, dagmit ini nga umuli ha ira ngan kumadto han pantalan para bumulig han pamiling han iya asawa.. han kamakuri han sitwasyon nahulop na hiya nga mhikit-an an mga lawas han iya pamilya.. 

ATE: Ma, kahuman? Anu liwat an koneksyon hiton han telepono?

MAMA: umuli hiya ha ira balay.. damu an nagtawag ha iya, an iya mga urupod, an iya mga sangkay..diri hiya nabaton han telepono, gin aangat la ini niya… nangangamusta kuno kun nakit-an naba an lawas han iya magnanay, kun ok la hiya, ngan naghahatag hin kusog unta para han nahinabo, peru kutob la kuno afto pamati, nabati la hira han hininga hini nga sunod sunod kalaski ngan prime kinukulba.. danay liwat kuno nahibi la.. ngan an nagtatawag amu nala an nabubutang han telepono.. Ngan maaram ba kamo nga after 3 days, ini hiya nagpakamatay? Naghikog ha sulod han ira panimalay han diri na niya nailob an kakuri han sitwasyon… An ira panimalay ngadto hiton nga subdivision, mayda kuno panahon nga aada iton hiya han purtahan naghuhulat, ngan liwat, naabot an iya magnanay upod pati an ayam han iya anak. 

Han duru nga pangurog han nahibatian niya an sumat han iya nanay, dagmit ini hya nga nawarayan hin katawo ngan natumba nala ngan nakadal na han hiranat. Waray nala ini hiya pasudla ha eskwelahan ngan gintagan hin medisina ni iya mama. 

Han nagmata na ini, ginyakanan hiya niya mama nga “ha imo kalugaringon, pag sorry ha ira anak, ginbantad mo hira.. damo na kamo nga nagtitinawag ha ira.. diri paghatag hin pagpakusog han katawo han tatay an iyo purpose.. makuri an sitwasyon niya anak, diri liwat niya tinuyo nga mahadlok kamo”

Ngan kahuman hiton, waray nala hiya mag istorya ha ira eskwelahan parte han nahinabo…

[TAPOS]

PASAHEROS

Usa ka adlaw, mayda mag asawa nga naghuhulat hin taxi ha Metro Manila. An mag asawa in baga baga hin tikang hin hilaba nga biyahe, tungod nga baga maupay an pamustura han ira pamado ngan klaro nga riko an mag asawa. 

Han mayda na hira naparahan nga taxi, dagmit sumakay an mag asawa nga klaro nga guol ngan waray yakan yakan samtang nabiyahe, gawasa la han:

DRIVER: Saan po ba kayo sir?

LALAKI: diretsuhin mo nalang, malapit lang kami, dyan sa sunod na subdivision.

DRIVER: Ok po sir.

Samtang nabiyahe, nasisiplatan han driver pinaagi han iya salamin nga baga baga hin masulub-on an kahimo han mag asawa ngan waray lwiat uruistorya.

Umabot na ha atubangan hin mahusay nga balay, sakto an bana bana han driver nga riko gud ini nga mag-asawa.

LALAKI: Para.. dito nalang kami. Ma', kulang po yata ang pera ko, hintayin nyu nalang po ako dito sa labas, kukuha lang ako nang pambayad sa loob.

Tungod han maupay nga pagtagad han lalaki, nag sige nala an driver nga humulat ha gawas. Una nga sinmakob an babaye sunod an lalaki han mahusay nga balay, mamingaw an balay, sarado liwat an mga bintana.

Ha bana bana pa ha driver, tikang gud ada hin bakasyon an mag asawa kay sarado kaupay an mga bintana ngan mamingaw an panimalay..

Naabot nala an 10-minutos, waray la gihap gagawas an lalaki, karuyag na tumuktok han driver ngada han gate, pero kay naawod hiya.

Ngay-an may ada lagas nga tikang pa han pagparada han taxi in nakakita na ha iya, ngan ini in hinmarani

LAGAS: Anu ginagawa mo dyan?

DRIVER: Hinihintay ko po lumabas yung pasahero ko, mag asawa yun eh, sampung minuto na akong naghihintay sabi kukuha lang nang pandagdag nang bayad kasi kulang daw yung pera nila..

LAGAS: Ah ganun ba? Anu itsura nila?

Kahuman igsumat han driver an hitsura han iya mga pasaheros...

LAGAS: Hindi pwede! hindi pwedeng sila yun! patay na ang mga iyon.. kasama sila dun sa trahedya nang Donya Paz...

ngan dagmit nga lumarga an taxi nga baga baga hin nalisang han iya nahibatian.. samtang, an lagas, han pagsiplat han balay in nakit-an niya hi duha nga lambong hin tawo ngada han bintana nga baga baga hin nag aaway, ngan dagmit la ngahaw liwat ini nga nagkawara ngan naputos na naman hin kamingaw an mahusay nga balay.

Do we know what they need?

LED TVs, IPAD, PC Tablets, Netbooks, Car, a CONDO unit.... do you want all of these?

We all want at least one from the above mentioned. Some of us maybe are working hard and others are asking for it in a petition prayer. Others has listed specifications, criteria and even takes time to read and ask for reviews. We felt like we aren't cool without even at least a high-tech android phone where we could surf the net whenever there is an available wifi connection. we strive just to have one. we survive in the valley of material world upon the acquisition of at least one.

Do we consider prayer as a source of survival? Do we consider the simple things that little people are asking for? Do we have time offering a simple prayer to all who were suffering to death? these are few questions that could touch your heart and soul. 

The streetkids? they only need food, yet they also need a family.
The old people neglected by their family? they need shelter, medicine, yet they also need CARE.
The mentally incapable citizens? they only need medicines but they also need attention.
The Cancer patients? they need a session of chemotherapy because they need their lives to extend..

Sa Aking Paglisan

Sa araw na akoy lumisan, nais ko sanang hindi na patagalin pa ang aking mga huling araw sa mundong ibabaw na isang malamig na nilalang lamang. Nais ko ring ang aking mga mahal sa buhay' hindi na masaktan pa sa mga iilang oras na ako'y masilayan na wala nang ngiting bumabahid sa aking mga labi at mga matang pumupungay sa kanilang kiliti.

Alam kong tayo ay hahanggan rin doon ang ating paroroonan, walang kawala, walang masisisi at walang may walang hangganan. Iba iba man ang pamamaraan nang ating paglisan, wala man ding kasiguruhan at walang may nakakakaalam kung ano ang sa ati'y may maghihintay.

Nariyan ang tayo'y totoong may maiiwanan, may taong masasaktan, may taong sa huling araw nati'y saka pa lamang mamamalayan na tayo ay kanilang dapat nabigyan ng halaga.

May mga panahong ako'y hindi napapansin, wari ko'y minsan isa lamang akong anino na dinadaan daanan nang ninuman; o dili kaya'y wala lang talaga. Nariyan ang kahit na ika'y pagod at sadyang bagsak na ang iyong katawan wala man lang nakakaalalang magbigay sayo nang kahit kakarampot na kaligayahan, yun bang simpleng mapaghandaan ka sana, simpleng sorpresa, yun bang sandaling ika'y parang lulutang sa kaligayahan na wari mo'y wala kang mapagsisisihan sa huli.

Nakakapagod na rin ang manilbihan sa taong wala rin namang pakialam sa'yo, yun bang, para kang lapis na buong buhay' mo'y ginamit, tinasa, ginamit, tinasa.. at nang maubos na'y itatapon kana lamang.

Mahirap yung ikaw lang ang gagawa nang paraan para sila'y lumigaya, dahil nga sa susunod inaakala mong sila'y sasaglit na maghahatid sa'yo nang kaligayahan, kahit sandali lang. Pero ako'y wala namang pinagsisisihan na sa kaligayahang aking hatid, matatamis na ngiting sa kanila'y bumabahid. Yung nga lang hindi ako aasaha na minsan ako'y mapapangiti nang walang dahilan.

Darating na ang oras ko, at ako'y lilisan na.. at sa aking paglisan isang gabi lang na ako'y mapagsilbihan. Aba.. alam kong darating ang aking mga kakilala't mga hindi masyadong kaibigan, ngunit hindi ko hahayaang ako'y kanilang masilayan.. Masiyahin ako sa kanilang harapan, ayaw kong ako'y walang buhay na kanilang masilayan, ayoko nun. Tanging ang malapit kong kamag-anak hanggang sa kapatid at magulang lamang, ang sa ki'y nais kong makakita, bilang paggalang sa aking mga kamag anak na buong buhay ko'ng inspirasyon, ang huling araw ko'y sa kanila'y hindi ko ipagkakait.

Sa aking mga kaibigan, pagpasensyahan nyo ang aking kahilingan, bilang isang masiyahing kaibigan ako'y nahihiyang humarap na walang buhay, dahil ako sa inyo'y masiyahin, galak at maligalig.. hindi tahimik, malamig at malungkot.. Ngunit upang sa huli nating pagsasama sama, maging ako ma'y maging isang tahimik at malungkot na katawan lamang, kung tunay ngang sa aking paglisa'y kaluluwa ko ay nariyan lamang.. sasamahan ko man din kayo, huwag lang may malulungkot.. nais ko'y nigti pa rin ang babahid sa inyong mga labi.. kaya't nais ko ring ang ang paligid'y habang akoy tahimik na natutulog sa iisang kartong sarado't mahimaly sa gabing iyo'y mga larawan kong puno nang buhay at kasiyahan ang sa inyo'y magpapangiti.

Salamat sa mga sandaling tayo'y nagsama't naging maliligaya. Pagpasensyahan nyo na't ako'y lilisan na...

WAYA

"Dili man ko taga diri waya, taga Cebu man ko, gibilin ra ko nako uncle diri.." 

Yes, i had a conversation with this kid before, he's nice and still could talk properly. he couldn't answer me when i asked him since when his Uncle left him here. It was 2010 when i had my first encounter with this kid at Mcdo Tacloban, begging for food.. while waiting for my friends, this kid approached me and what caught my attention was when he's talking not in the place's dialect. I am bisaya and Bisayans are close to my heart.. he told me that it was night time when he and his uncle left Cebu and he doesn't even know where they are going, and reenacts his situation while they were on a boat. He even told me that he's been dizzy during the whole travel and says "NALIPONG MAN KO, guru sa biyahe, ay dili, siguro sa gutom.. [laughs]" (he's been dizzy while traveling and doesn't even know if it is because of the whole travel or because he was hungry the whole time)..  When they arrived here, his uncle left him on a bench a promised to come back after buying food to eat... "wala naman ko niya balika, gibilin naman guru ko.. [sighs]" (he didn't went back and i think he already left me).. i asked him if he tried to search for his uncle, and didn't answered me anymore.. he begged for food... i have a burger in my bag and gave it to him.. he ran and went to a another corner and ate... my friends arrived and we left.. 

After 2 years, i saw him again,  he still could not provide his name. he just laughs, shout, and begs.. he's with a group, streetkids too.. we gave him PISO, he's just asking for piso.. the following day he went back and we gave him bread, he gladly received it and smiles, "WAYA, Pagkaon lang be.. " .. he's always says "SALAMAT" after.. But i was alarmed when on the third day he was with a friend, we gave him PISO and he said "WAYA, ako sangkay gai pud" (kuya, give him too) so we did. 

One night while walking around downtown, i saw this kid sitting alone, his face covered with his shirt's neckline and when he reached his face on me, he was sniffing rugby and as if nobody was in front of him.. he stood up and walked.. sat with 2 other boys and when a headlight struck them from a vehicle, i saw them three enjoying the solvent's evil cure for their problems.